Maria Lasota (1935 – 2025). Twórczyni łęczyckich pająków.
W minioną środę, 8 października na cmentarzu w Witoni spoczęła Maria Lasota. Była jedną z najbardziej zasłużonych przedstawicielek łęczyckiego ośrodka sztuki ludowej, znakomitą artystką oraz ostatnią twórczynią regionalnych ozdób papierowych – tradycyjnych łęczyckich pająków.
Jej całe życie, rodzinne i twórcze, związane było z Gołocicami. Na początku lat 70. XX w., zachęcona przez sąsiadkę, znaną i cenioną twórczynię łęczyckich ozdób papierowych – Marię Słomczyńską (1907 -1994), zdecydowała się podjąć w pełni profesjonalną pracę w tej dziedzinie. Pierwszy, mały, pleciony pajączek zapoczątkował, trwającą następnie przez ponad pół wieku, Jej aktywną działalność twórczą w tej trudnej i wymagającej dziedzinie.
Maria Lasota przez wiele lat współpracowała z Muzeum w Łęczycy, innymi muzeami w kraju, także z łódzką CEPELIĄ. Równocześnie brała udział w licznych festiwalach, kiermaszach i konkursach na sztukę ludową, organizowanych przez instytucje kulturalne w całej Polsce. Była laureatką wielu nagród i wyróżnień. Najbardziej ceniła sobie I nagrodę, którą zdobyła w ogólnopolskim konkursie, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Twórców Ludowych w Lubinie w 1984 r. Jej pięciokondygnacyjny pająk pleciony w kolorze czerwonym zyskał wtedy najwyższe uznanie jury.
Szczególną uwagę Maria Lasotowa przykładała do pokazów i warsztatów. W czasie spotkań z młodzieżą i osobami dorosłymi demonstrowała swoje umiejętności i wytrwale zachęcała wszystkich do prób, do nauki, do robienia pająków. Kilka pokoleń uczniów szkół łęczyckich i powiatu łęczyckiego wspomina do dziś zajęcia z Jej udziałem. Jednym z ostatnich działań edukacyjnych, w którym Maria Lasota brała był projekt „Z głowy pod palce”, zrealizowany przez Muzeum w Łęczycy roku w 2017. Tajniki powstawania pająków poznali wtedy uczniowie Szkoły Podstawowej w Witoni oraz podopieczni łęczyckiego Oddziału Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.
Wraz z odejściem Marii Lasotowej można mówić o końcu ery tradycyjnej, łęczyckiej sztuki zdobniczej oraz regionalnego pająkarstwa. Dobrze więc, że w lipcu 2011 r. Muzeum w Łęczycy zrealizowało specjalną sesję dokumentalną z udziałem Marii Lasotowej w Jej domu w Gołocicach. Materiał filmowy, który wtedy powstał ma charakter instruktażu. Jest dogłębnym i całościowym zapisem sztuki profesjonalnego wykonywania wszystkich rodzajów łęczyckich pająków. To także unikalny, archiwalny film, w którym Maria Lasotowa opowiada o sobie i swojej pracy.
