Pogawędki o eksponatach

Andrzej Dębowski - rzeźbiarz z Piątku, spędził dzieciństwo spędził pomagając ojcu ciąć torf na błotach w rodzinnych Wilczkowicach. Utrwalił swoje wspomnienia w wykonanej w 2002 roku rzeźbie pt.

Boruta z pryzmą torfu

Wzrost zainteresowania torfem i jego wykorzystaniem dla celów gospodarczych na ziemi łęczyckiej nastąpił w drugiej połowie XIX w. Leżące bezużytecznie nadrzeczne tereny bagien torfowych nabrały znaczenia ekonomicznego, a ich właściciele dostrzegli możliwość uzyskania korzyści materialnych.

Wydobycie torfu: praca przy jego kopaniu, zwózce, suszeniu i transporcie dała miejscowej ludności możliwość pracy zarobkowej. Torf był także dla wielu mieszkańców zamiennikiem, znacznie droższego wtedy, węgla. Kopiąc torf, gromadzono jego zapasy na potrzeby własnych gospodarstw. Opału musiało starczyć na całą zimę.

Pracę przy ręcznym wycinaniu torfu wykonywali mężczyźni już od kwietnia. Trwała od świtu do zachodu słońca z przerwami na posiłki, dostarczane na miejsce pracy. Kopiący stali w wodzie po kolana, a wycięte cegiełki torfu kobiety i dzieci układały w pryzmy, aby te wysychały. Ciężka praca, którą wykonywały całe rodziny znalazła wtedy odbicie w powiedzeniu: Kto pracuje w torfie i w glinie, ten marnie zginie.

Rozróżniano dwa gatunki torfu: torf rżnięty i torf formowany. Klasyfikacja zależna była od techniki wydobycia i stosowanych narzędzi. Ten pierwszy wydobywano przy pomocy specjalnych łopat – noży. Ten drugi - po wykopaniu należało ułożyć w drewnianych formach, nadających odpowiedni kształt. Z czasem ręczną eksploatację zastąpiły specjalne maszyny- torfiarki, które przyczyniły się do tempa pozyskiwania torfu.

Kopanie torfu i jego wykorzystywanie w gospodarstwach domowych miało miejsce w regionie łęczyckim jeszcze w latach 60. XX w. Później, wraz z poprawą warunków materialnych miejscowej ludności oraz większymi możliwościami zarobkowania - kopania torfu zaprzestano.

Dziś o torfie i ogrzewaniu nim domów pamiętają już tylko najstarsi mieszkańcy regionu.

Na naszej stałej wystawie etnograficznej prezentujemy zarówno cegiełki torfu, jak i poświęconą temu tematowi rzeźbę.